Waarom je barefoot moet gaan (of niet)

Barefoot running, of natural running, wint de laatste jaren aan bekendheid en populariteit. Ook de eerste wandelaars kiezen ervoor blootvoets op pad te gaan. Zoals bij alle nieuwe dingen is er nog niet veel wetenschappelijk bewijs over de voor- en nadelen en de lange termijn effecten. Maar als je sommige ervaringsverhalen moet geloven is barefoot een must voor de gezondheid van je lijf. Maar wat houdt barefoot precies in? En waarom zou je barefoot gaan – of niet?

Het was tijdens een wandelevenement dat ik voor het eerst iemand erop zag lopen: barefootschoenen. Die gekke dingen met die teentjes. Gelukkig hou ik van gek, dus ik was vooral gefascineerd, en wilde er meer over weten. Waarom zou je zo’n gek schoentje verkiezen boven een normale schoen? Wat voor idee zit erachter?

Inmiddels een half jaar later ben ik zelf trotse bezitter van een paar Vibram Five Fingers. Ik ben verkocht! Daarom deel ik graag mijn inmiddels opgedane kennis met je.

Het effect van schoenen op je lichaam

Onze voeten dragen ons lichaam. Het zijn onze steunpilaren, onze basis. De stand en gezondheid van onze voeten heeft effect op ons hele lichaam. Vergelijk het met een huis: als de fundering verzakt, kunnen er scheuren in de muren ontstaan, de gevel kan scheef gaan staan. Als onze voeten niet goed onder ons lijf staan, heeft dat effect op alles wat daarboven zit. Dus ook voor bijvoorbeeld rugklachten is het niet uitgesloten dat dat te maken heeft met je voeten.

Onze schoenen hebben op meerdere manieren invloed op onze voeten. Zo zorgt een hak, hoe klein ook, ervoor dat je lichaam moet corrigeren om rechtop te blijven staan. Door de hak komt de hiel naar boven, wat het lichaam naar voren duwt. Om te zorgen dat je rechtop blijft staan, gaat je lichaam dus corrigeren. Net als wanneer je bergafwaarts loopt.

Dan ga je toch op slippers lopen, zou je denken. Daar zit geen hak onder! Helaas gaat die vlieger niet op. Bij een slipper, die dan wel een ‘platte’ basis heeft, moet je namelijk je tenen vaak krommen om te voorkomen dat de slipper van je voet glijdt.

Verder ondersteunen conventionele schoenen onze voeten. Dat doen ze dermate dat onze voeten zelf minder hoeven te doen. Sterker nog: ze kúnnen minder doen, want ze zitten opgesloten in stijve schoenen met dikke zolen waarmee je de ondergrond niet eens voelt. Door die ondersteuning worden de spieren in onze voeten en benen zwakker. Want spieren die je minder gebruikt, nemen in kracht af. Resultaat: zwakkere voet- en beenspieren en verzakte enkels.

Blootsvoets: back to nature?

Als je bovenstaande leest, zou je denken dat onze voeten beter af zijn zonder die ellendige schoenen! Het antwoord is alleen niet zo eenvoudig. Er is namelijk nog een belangrijke factor die effect heeft op onze voeten en dus ons lichaam: de ondergrond waar we op lopen.

Hetgeen wat er namelijk juist voor zorgt dat onze voeten vroeger sterker waren, had namelijk ook te maken met een gevarieerde ondergrond. Asfalt dempt niet zoals een zachte bosgrond dat doet, en daarom zijn die dikke zolen van schoenen bedacht. Bovendien werden de spieren in onze voeten en benen steeds anders belast door een ondergrond van mos, takjes en zand dat verschuift. Dat maakte onze voeten zo sterk.

Dus wil je echt de negatieve gevolgen van schoenen omkeren, dan zou je niet alleen blootsvoets moeten gaan, maar ook de harde, vlakke ondergronden van je route moeten verwijderen. Tja, ga jij aan je baas uitleggen waarom je voortaan een grasmat in de kantoortuin wilt? Ik vermoed dat je geen succes zult hebben. Dus helaas, met die harde ondergrond zullen we moeten leren leven.

Barefoot- of minimalistische schoenen

Om van de voordelen van het blootsvoets lopen te kunnen profiteren zonder last te hebben van de nadelen die de ondergrond op je lijf heeft, zijn de ‘barefoot schoenen’ ontworpen. Ze worden ook wel minimalistische schoenen genoemd omdat het doel van de schoen is zo min mogelijk effect op je voeten te hebben. In elk geval niet de negatieve effecten althans.

Minimalistische schoenen hebben een volledige vlakke zool zonder hakverhoging en geven je voeten de vrijheid om op natuurlijke wijze te bewegen. Tegelijkertijd bieden ze wel bescherming tegen harde en scherpe (voorwerpen op de) grond. Ja, je voelt meer als je over oneffenheden loopt, maar dat is alleen maar goed voor je spieren. Je voetspieren worden weer aan het werk gezet en de zenuwen worden geactiveerd, waardoor je voeten sterker worden.

Overigens heb je ook minimalistische schoenen die er niet zo ‘gek’ uitzien, hoor! Behalve de Vibram Fivefingers, zijn er nog meer merken die minimalistische schoenen maken, zoals Vivobarefoot. Veel van die schoenen zien er op het oog meer als een conventionele schoen uit.

Overstappen op barefoot

Na een leven lang op conventionele schoenen te hebben gelopen, kun je je voorstellen dat in één keer overstappen op barefoot ook weer niet goed is. Je spieren worden ineens aan het werk gezet op een manier zoals dat niet eerder gebeurd is. Zeker als je vaak op hoge hakken loopt en dat juist als ‘natuurlijk’ voelt voor je, zul je de overstap geleidelijk moeten maken.

Het beste kun je beginnen met oefeningen om je spieren te rekken en te versterken. Denk bijvoorbeeld aan het spreiden van je tenen, en het ‘oprekken’ van de kuitspier tot normale lengte. Oefeningen voor je voeten vindt je online, maar ook in het boek uit de leestip hieronder.

Durf je het aan om te lopen op minimalistische schoenen? Ten eerste: ga naar een winkel en probeer eerst uit wat je prettig vindt zitten voordat je ze aanschaft. Ten tweede: bouw rustig op. loop er eens een middagje op, trek ze een dagje aan naar kantoor, maar ga er niet gelijk de Vierdaagse op lopen. Laat je lichaam wennen aan deze nieuwe manier van spierbelasting.

Leestip: in het boek ‘Barefoot – sterke voeten voor een gezond lijf’ van Katy Bowman wordt uitgelegd welk effect gewone schoenen en minimalistische schoenen op je lichaam hebben. Geen zweverig gedoe, maar wetenschappelijk onderbouwde theorieën in gewonemensentaal. Inclusief oefeningen om je voeten soepeler en sterker te maken.
Voor wie het onderwerp interessant vind, zijn er nog meer interessante boeken van deze schrijfster – maar die zijn allemaal in het Engels. Zoals ‘Whole body barefoot’ en ‘Simple steps to foot pain relief’. Klik hier voor meer boeken van Katy Bowman

Waarom ik barefoot ben gegaan

Die vrouw ‘op die gekke schoenen’ waar ik het in het begin over had, wekte mijn interesse. Daarna ben ik me eerst gaan inlezen. Net als wat jij nu doet, nu je mijn blog leest. Dit voorjaar kocht ik uiteindelijk mijn eerste paar minimalistische schoenen. Want er is maar één manier om erachter te komen of dit iets voor mij is: uitproberen!

Ik kocht de Vibram Fivefingers Vi-S – het sandaaltje van de foto’s – bij Barefoot & More in Arnhem. Dat is trouwens een hele fijne winkel met enthousiaste mensen die je meer over barefoot kunnen vertellen. Later kocht ik nog de V-Trek als wandelschoen en nog een open schoentje, de Vibram Vi-B.

Ik ben dit niet gaan uitproberen vanwege bepaalde lichamelijke klachten. Maar ik lees wel verschillende verhalen over mensen die van langdurige klachten afkwamen nadat ze barefoot gingen.

Oké, ik heb soms wel een beetje last van mijn rug. Maar belangrijkste reden was voor mij: nieuwsgierigheid, en het idee van ‘een natuurlijke manier van lopen’ sprak me aan. Het is te vroeg om te kunnen zeggen of ik echt fysieke verschillen merk. Wel kan ik zeggen: ik vind het echt heel natuurlijk lopen! Mijn voeten worden niet in hun bewegingen beperkt door stijve zolen, en aan het eind van de dag heb ik geen pijn in mijn voorvoet door de hakken.

Ik blijf dus zeker nog wat langer doorlopen op mijn barefoot schoenen, en de kans bestaat dat ik nog wel een tweede paar aanschaf. Een variant die meer geschikt is voor de serieuzere wandeltochten. Als het zover is zal ik zeker nog eens een blog schrijven over mijn ervaringen. Benieuwd? Hou dan DutchWayfarer in de gaten.

Loop jij weleens blootsvoets? Of heb je ervaring met barefoot schoenen? Ik ben benieuwd naar je verhaal, laat hieronder een reactie achter!

Vond je dit artikel interessant? Bewaar het dan op Pinterest:

[In deze blog zijn affiliate links verwerkt. Als je via deze links iets koopt ontvang ik daar een kleine commissie voor, waarmee ik (een deel van) de kosten voor DutchWayfarer kan dekken. Dit kost jou niks extra. Je leest hier meer over in de disclaimer.]