De ansichtkaart als souvenir: een persoonlijk aandenken aan je reis

Een ansichtkaart als souvenir naar jezelf sturen. Misschien klinkt het eerst wat gek, maar geloof me: ansichtkaarten zijn ontzettend leuke – en praktische – souvenirs! Waarom? Dat ga ik je hieronder vertellen. Inclusief een aantal tips om zelf een ansichtkaarten-reisdagboek of andere vorm van een ansichtkaartenverzameling te beginnen.

Hoe het begon…

Sinds een paar jaar is mijn favoriete souvenir de ansichtkaart. Niet in de laatste plaats omdat ik een zwak heb voor alles wat met post te maken heeft: als kind verzamelde ik postzegels, en ik vond het zó leuk als ik postbode mocht spelen met de berg kerstkaartjes! Kaartjes geven me ook een nostalgisch gevoel. Het doet me denken aan vakanties van vroeger, toen we een stapel kaartjes kochten en die naar verschillende familieleden en vrienden stuurden – en zelfs naar het werk, om de collega’s jaloers te maken.

Andersom vond ik het ook ontzettend leuk om kaartjes te krijgen van bekenden die op vakantie waren. Dat bracht me op het idee om kaartjes naar mezelf te sturen. De foto boven deze blog is een greep uit de kaartjes die ik naar mezelf stuurde. En je ziet het: ik stuur niet alleen kaartjes vanaf mooie verre plekken, maar ook als ik een dagje over de grens ben, of  tijdens een weekendje weg in eigen land.

Over de ansichtkaart

Oké, even een klein stukje achtergrondinfo. Om te beginnen: wat is een ansichtkaart? Het is een kaartje met aan de ene kant een afbeelding, en aan de andere kant ruimte voor het adres en een korte boodschap. De ansichtkaart maakte zijn opmars aan het eind van de 19e eeuw, en werd steeds populairder in de loop van de 20e eeuw. Sinds de komst van internet zijn de toeristische ansichtkaarten op hun retour geraakt. Maar gelukkig zijn er nog genoeg mensen die de charme van ‘echte post’ en kaartjes sturen begrijpen – dus helemaal weg zijn ze echt niet!

Het woord ansichtkaart is afgeleid van het Duitse ‘ansichts(post)karte’. Het word ook wel kortweg ‘ansicht’ genoemd. Andere benamingen voor de ansichtkaart zijn postkaart (van het Engelse ‘postcard’) of prentbriefkaart.

Ansichtkaarten zijn één van die dingen die erg populair zijn om te verzamelen, net als bijvoorbeeld postzegels en munten. Er zijn allerlei verzamelaars die zich op een specifiek onderwerp toeleggen. Zoals: kaarten uit zoveel mogelijk landen,  historische kaarten, of kaarten met bepaalde thema’s in de afbeeldingen. Of het type verzamelaar waar ik het hier over heb: het verzamelen van kaarten van plekken waar je zelf bent geweest.

Het ideale souvenir

Bij sommigen roept het woord ‘souvenir’ een beeld van overbevolkte toeristenplaatsen op. Maar een souvenir is niet meer en niet minder dan een tastbaar aandenken aan een reis, een avontuur of een uitje. En waarom zou je niet van elke toffe belevenis een aandenken willen hebben?  Letterlijk van alles kan als souvenir dienen. Ik vertelde er eerder al meer over in deze blog over souvenirs.

Inmiddels weet je dat in mijn ogen de ansichtkaart zo’n beetje de ideale souvenir is. Waarom? Ik zet het even voor je op een rijtje:

• Persoonlijk. Door het berichtje dat je op de kaart schrijft kun je het heel persoonlijk maken. Op het eerste kaartje dat ik naar mezelf stuurde, schreef ik: ‘In mijn eentje naar Frankrijk gereden. I did it!’ Want o, ik vond het zó spannend om voor het eerst alleen te reizen! Heb je geen inspiratie wat je kunt schrijven? Verderop in de blog geef ik nog tips.
• ‘Typisch van daar’.  Vele kaartjes laten juist foto’s van de meest opmerkelijke, typische of bezienswaardige plekken van die stad of dat land zien. De foto’s zijn vaak mooier dan je zelf kunt schieten. Op sommigen staan de vlag van het land, een topografische afbeelding, een tekstuele toelichting op een traditie, etc. Zo’n kaartje is daarmee altijd ‘typisch iets van daar’.
• Verzamelgehalte. Omdat ansichtkaarten overal wel te krijgen zijn, is het een prima verzamelobject. In elke grote stad en bij vele bezienswaardigheden zijn wel kaarten te krijgen. Waar je ook komt, je hoeft niet meer na te denken over wát je als aandenken mee wilt nemen. Je hoeft alleen maar op zoek naar die ene hele mooie of leuke kaart!
• Geen bagageruimte. Het liefst reis ik met alleen handbagage: niet extra lang wachten op het vliegveld en niet met (onnodige) kilo’s slepen. Het gevolg is dat ik ook weinig ruimte heb voor souvenirs om mee terug te nemen. Dan is het toch superhandig als je aandenken voor je naar huis wordt gebracht door de postdiensten! Ook als je ervoor kiest de kaart niet te versturen, maar zelf mee te nemen (bijvoorbeeld omdat je bang bent dat je kaart zoek raakt met de post) past die gewoon in je binnenzak.
• Weinig opbergruimte.  Neem je grote souvenirs mee, dan weet je op den duur misschien niet meer waar je dit volgende object weer eens in je huis moet stallen. Maar niet met kaartjes! Net zoals een kaartje nagenoeg geen ruimte in je bagage inneemt, zal het ook niet je huis overnemen. Hoe je je kaartjes ook bewaard, zelfs een kleine collectie ervan neemt weinig ruimte in beslag. Voor meer tips over het bewaren en uitstallen van je verzameling scroll je nog iets verder naar beneden.

Een aardigheidje voor de thuisblijvers

Behalve dat ansichtenkaarten een leuk souvenir zijn voor jezelf, zijn het ook leuke souvenirs om te geven. Of beter gezegd: om te sturen. Want doe je je ouders, vrienden of oppas van de hond echt een plezier met een asbak of schilderijtje van een plek waar zij zelf niet zijn geweest? Daarentegen vind haast iedereen het wel leuk om een kaartje te krijgen.  Het is niet alleen het leuke plaatje dat je stuurt, het is een stukje aandacht. En aandacht is, vind ik, een van de mooiste dingen die je iemand kunt geven.

Waar vind je ansichtkaarten?

Overtuigd? Dan kan de jacht op de leukste ansichtkaart beginnen! Maar waar vind je die? De laatste jaren wordt er minder post verstuurd, en als gevolg daarvan is ook het aanbod van onder andere postkaarten teruggelopen. Daardoor kan het soms een uitdaging zijn om (leuke) kaarten te vinden. Maar zeker in grote steden zul je dat probleem niet zo snel hebben.

Je vindt ansichtkaarten in souvenirshops, bij toeristenbureaus, in musea, kerken en kathedralen en bij bezienswaardigheden. Ik vind ook vaak leuke kaarten in boekenwinkels en sigarenzaken. Houd je van vintage kaarten, kijk dan ook eens op rommelmarkten en in tweedehandswinkels. En een enkele keer vind je zelfs een complete winkel die gewijd is aan kaarten en post. Voorbeelden in Nederland zijn Alternote in Deventer en It all starts with a postcard in Utrecht.

Een berichtje aan jezelf

Oké, je hebt die ene mooie of leuke kaart gevonden. En nu? Wat schrijf je erop?

Vooropgesteld: je moet niks! Je kunt de kaart blanco mee naar huis nemen (scheelt je de kosten voor een postzegel én je loopt niet het risico dat het kwijt raakt met de post), of je schrijft alleen je adres erop. Of je kunt het simpel houden (‘groetjes vanaf een zonnig Italiaans terras!’). Maar je kunt ook wat meer vertellen over wat je hebt gezien, gedaan of hebt beleefd –  of nog wilt gaan zien, doen of beleven. Je kunt een lokaal receptje dat je hebt geleerd opschrijven. Of een quote of gezegde dat je ergens hebt gehoord of gelezen, en die past bij dat moment. Maak het persoonlijk, maar maak het jezelf ook niet te moeilijk.

Ansichtkaarten bewaren

Dan komt het volgende stukje van de reis. Wie is er eerder thuis? Jij of de kaart? Ik vind het altijd leuk als er een stukje uit een ander deel van de wereld (of gewoon de andere kant van het land) op mijn deurmat beland. Het lezen van het berichtje achterop is alsof je een fragment uit een dagboek leest. Zo leuk!

Maar dan. Wat doe je met je de kaart? Je kunt ‘m eerst eens op je koelkast hangen, maar zeker als je jezelf meerdere kaartjes stuurt (of meeneemt naar huis) zal je op een gegeven moment een efficiëntere manier willen om je collectie te bewaren. Ik geef je hier een paar ideetjes:

Een ansichtkaarten-reisdagboek

Deze manier is vooral handig voor grote verzamelingen. Ze zijn zo makkelijk op te bergen in de boekenkast, vlak naast je fotoalbums. Er zijn speciale mappen hiervoor te krijgen zoals deze vrolijke set post- en ansichtkaartenalbums of dit chique kaartenalbum. Een album met ansichtkaarten wordt bijna een soort alternatief reisdagboek! Spreekt deze manier je aan, houd er bij het uitkiezen van je kaartje dan rekening mee dat de meeste albums standaard vakjes hebben van 10×15 cm.

Aan de muur

Vind je het juist leuk als je kaarten in het zicht hangen? Dan zijn er genoeg leuke manieren te bedenken om je collectie uit te stallen. Ik zag eens een foto van iemand die letterlijk zijn muur vol had geplakt met ansichtkaarten. Maar je kunt ook gewoon een prikbord of memobord hiervoor gebruiken. Misschien is het juist leuk een wereldkaart-prikbord te gebruiken, en de kaart vast te prikken in het land waar die vandaan komt? Je kunt ook een kaartenrek gebruiken, of van die foto-insteekhoezen voor aan de wand. Hou je het graag een beetje strak in huis, dan kun je ook een collage van (een deel van) je collectie maken en die ophangen in een mooie wissellijst.

In een kaartmolen

Ai, je muur hangt al vol – of je hebt een partner die het niet ziet zitten dat je een hele muur ‘behangt’ met toeristische plaatjes.  Dan zijn er nog zat andere manieren te bedenken om de kaarten te etaleren. Mijn opa en oma hadden de kaartjes altijd in een servethouder op tafel staan. Heb je zo’n salontafel met een glasplaat en een lade eronder? Dan kun je daar wellicht je kaarten leuk in leggen. Zelf bewaar ik mijn kaarten in een kleine kaartenmolen. Je kunt ze online kopen, maar dit aanbod is vaak gericht op winkeliers en daardoor prijzig. Met een beetje mazzel kun je er eentje via Marktplaats ergens op de kop tikken.

En er zijn vast nog meer leuke ideeën te bedenken! Struin Pinterest maar eens af, of laat je eigen fantasie erop los. (Ideeën delen in de reacties onder de blog mag altijd!)

Kaartjes van anderen ontvangen

En, ben je al enthousiast geworden over het idee van ansichtkaarten als souvenir naar jezelf sturen? Helaas wordt het in deze lockdown-tijden lastig om daar direct mee te beginnen. Maarrr… als je het óók leuk vind om kaartjes te ontvangen van anderen, dan is er hoop! Want hoewel het niet hetzelfde is, door een kaartje van de andere kant van de wereld te krijgen, is het net alsof je zelf ook een klein beetje reist. Of in de woorden van Marek Halter: ‘Certes, un rêve de beignet, c’est un rêve, pas un beignet. Mais un rêve de voyage, c’est déjà un voyage.’ (Vert.: Als je droomt van een donut is dat een droom, geen donut. Maar als je droomt van reizen, reis je al.)

Dus bij gebrek aan reismogelijkheden op dit moment, kan het erg leuk zijn om kaartjes van anderen van overal ter wereld te ontvangen. Lijkt dit je ook leuk? Kijk dan eens op Postcrossing.com, een internationaal project waarbij mensen elkaar kaartjes sturen. Ik ben zelf nu bijna een jaar een ‘postcrosser’, en het is zeker een leuke hobby voor iedereen die van post houdt en/of geïnteresseerd is in mensen van over de hele wereld.

Veel plezier met kaartjes sturen!